Synodeverslagen

GS Goes Impressie 03 – Fusie GKv - NGK

D.J. Bolt

20-02-20

Is het wel de moeite waard om een impressie te geven van de bespreking van slechts vier revisieverzoeken m.b.t. de fusie van GKv-NGK? De bespreking duurde immers nauwelijks een kwartier en het conceptbesluit werd met algemene stemmen aangenomen. Bovendien lag het concept niet op de tafel van de pers waardoor het wederom wat lastig was de bespreking te volgen (inmiddels verkregen[1]).

Ondanks dit, lijkt het ons toch van belang om iets door te geven van onze waarnemingen. Want naar onze overtuiging werden in deze bijeenkomst belangrijke wissels genomen die mede bepalend zullen zijn voor het kerkelijk leven en de toekomst van de GKv.

Bezwaren

Er zijn vier kerken die revisieverzoeken hebben ingediend: Soest, Ten Boer, Urk en Vlaardingen. Hun bezwaren zijn in hoofdzaak:

1. onvoldoende binding aan de belijdenis in de NGK,
2. acceptatie van vrouwelijke ambtsdragers in de NGK,
3. aanvaarding samenleven homoseksuelen en toelating tot het avondmaal.

Wissel 1

Terecht stelde preses ds. M.H. Oosterhuis dat in de synodebespreking centraal moest staan of het fusieproces heroverwogen zou moeten worden op basis van de revisieverzoeken, of niet. De vergadering was er vervolgens in een kwartiertje mee klaar: geen enkele belemmering om het fusieproces voort te zetten!

En zo kon een week later (08-02-20) na een besloten tweedaagse vergadering het ‘koersbesluit’ worden genomen:

'We besluiten om voort te gaan op de weg naar de vorming van één kerkgemeenschap met de Nederlands Gereformeerde Kerken/Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt); dit nemen we als uitgangspunt voor alle overige besluiten van deze generale synode/landelijke vergadering.'

Het besluit werd door alle aanwezigen beklonken met de viering van het Avondmaal onder verantwoordelijkheid van NGKv De Brug in Nunspeet.

‘Het was een hele fijne, feestelijke viering,’ aldus ouderling Schippers (NGK),

‘want we hebben ervaren dat we dit ontvangen hebben van God. We weten dat dit niet vanuit menselijke kracht is. We weten, en hebben de afgelopen dagen ervaren, dat God dit in ons werkt. We zijn gedreven door de liefde van Christus. Die gedrevenheid, die verbondenheid, die hebben we met elkaar gevierd in het avondmaal.

Dat was fantastisch.’

Voortaan trekken de Landelijke Vergaderingen en GS Goes gezamenlijk op waar het gaat om fusieonderwerpen.
Wissel 1 werd genomen.

Wissel 2

Met het nemen van wissel 1 ging onlosmakelijk ook een tweede wissel om. Het afwijzen van alle revisieverzoeken van het besluit tot fusie met de NGK betekende dat aangevoerde argumenten ertegen niet voldoende Schriftuurlijk gewicht kregen om pas op de plaats te maken. Als er nog vragen over zouden zijn dan konden die volgens de preses wel 'in de wandelgangen worden gesteld', maar de synode zou zich daar dus niet meer mee bezig houden.

Maar het ging de bezwaarden toch om fundamentele zaken? In de bespreking van de revisieverzoeken werd vooral gerefereerd aan bezwaren van GKv Urk (Rehoboth). Deze kerk meent dat eenwording van GKv en NGK nú niet kan en niet mag want

• Eenheid met een kerk waarin de vrouwen ambtsdrager kunnen worden zoals al jaren het geval in de NGK, gaat in tegen de Schrift.
• Binnen de NGK wordt homoseksueel samenleven aanvaard en vormt geen belemmering voor het aangaan aan het Heilig Avondmaal (o.a. NGK Kampen). Dat brengt het gereformeerd karakter van het GKv-kerkverband in groot gevaar.

En daarom vraagt de Urker kerkenraad in zijn revisieverzoek (15-03-19) 'dringend' om niet op deze wijze het te laten komen tot eenwording met de NGK. Er is 'inkeer' nodig op de aangegeven punten. Ja, daar kan een gereformeerde synode toch niet achteloos aan voorbij gaan?

Wat de vrouw-in-ambt in de NGK betreft, het synodebesluit vindt dat dit bezwaar elke grond mist. Immers de GKv heeft zélf de vrouw-in-ambt aanvaard! Dan kun je toch de vrouw-in-ambt in de NGK niet gebruiken als argument tegen de fusie met die kerken? Logisch!

Maar ook hier zien we de gevolgen van Meppels 'invoeringsoverval' van vrouw-in-ambt. De onmiddellijk praktische invoering van vrouwelijke ambtsdragers blokkeert nu principiële bezwaren tegen het fusieproces: 'wij hebben immers vrouw-in-ambt ook al?'.

We laten vrouw-in-ambt en binding aan de belijdenis[2] hier verder rusten maar willen aandacht besteden aan de derde categorie van bezwaren: aanvaarding samenleven van homoseksuelen en toelating tot het avondmaal in de NGK[3].

Maar ook dit punt had voor de synode niet zodanig gewicht dat daar eerst eens grondig over moest worden doorgesproken en pas dán het fusieproces vervolgd. Ach, zei ouderling Bouma, Urk ziet de splinter in NGK-ogen maar de balk in z'n eigen GKv-ogen niet. Immers in de GKv is de situatie toch vergelijkbaar? Urk lijkt kerkelijk nog steeds op een eiland te wonen …

En zo ging er dus met het inhoudelijk 'nullificeren' van het derde bezwaar ook een tweede wissel om: aanvaarding van de homoseksuele praxis en zijn consequenties.

Maar de zaak van wel of niet aanvaarden van homoseksueel samenleven en daarmee verbonden toegang tot het Heilig Avondmaal zou toch op deze synode Goes expliciet aan de orde komen? Dat was toch afgesproken op de synode van Meppel?

Een stukje geschiedenis

Op de synode van Meppel werd de Quaestio Hardenberg behandeld, de vraag namelijk:

'De bijbel lijkt de homoseksueel die de Here oprecht liefheeft en in liefde en trouw wil leven niet te kennen. Wij weten tegenwoordig dat hij/zij wel bestaat. Daarom luidt de Quaestio die de classis aan de synode voorlegt: Is er ruimte voor een volwaardige plaats, in volle rechten en plichten, voor deze broeder en zuster in de gemeente van Christus?

Er ontstond een chaotisch-treurige discussie die meerdere vergaderingen duurde. Tenslotte diende prof. dr. A.L.Th. de Bruijne een voorstel met zeven gronden in om uit de impasse te komen. Maar ook zijn voorstel werd geknipt en geschoren tot er tenslotte alleen maar een studiedeputaatschap overbleef met als taak:

De taak van het deputaatschap is om antwoord te geven op de vraag wat de gemeente van Christus te bieden heeft aan lesbische zusters en homofiele broeders in haar midden.

Nader uitgewerkt:

1. Geef een Schriftuurlijk onderbouwde visie op de bestaande gender-diversiteit.
2. Geef een Schriftuurlijk onderbouwde waardering van mogelijke seksuele relaties.
3. Beschrijf hoe de christelijke gemeente veiligheid kan bieden aan mannen en vrouwen die niet in staat zijn om de weg te volgen die Genesis 2:24 wijst.
4. Beschrijf hoe de christelijke gemeente ondersteuning kan bieden aan wie op grond van teksten als Matteüs 19:12 en 1 Korintiërs 7:37 kiezen voor een celibataire levensstijl.
5. Beschrijf hoe een kerkenraad kan handelen in het geval gemeenteleden een seksuele relatie aangaan die naar het oordeel van de kerkenraad niet overeenstemt met de Schriftuurlijke norm.
6. Betrek bij de bezinning de besluiten die eerder zijn genomen en de uitspraken die eerder zijn gedaan door generale synodes van de GKv, de landelijke vergaderingen van de NGK, de generale synodes van de CGK en verwante kerken in het buitenland.

Het deputaatschap werd als volgt samengesteld
 

GKv: Maarten van Loon (Dalfsen, voorzitter), Wolter Rose (Kampen), 1 vacature
NGK: Jan Mudde (Haarlem), Wytze Bijleveld (Houten)
CGK: drs. Els van Dijk (Amersfoort)

'Wat de gemeente van Christus te bieden heeft aan lesbische zusters en homofiele broeders in haar midden.' Het antwoord van GS Goes drie jaar later: niets.

Want het deputaatschap is niet klaar, kan geen Bijbels antwoord geven op de vraag die al meer dan drie jaar geleden door Hardenberg werd gesteld.

Niets!

Volgens voorzitter ds. M. van Loon (GKv Wezep) zouden de deputaten 'een langer lopende opdracht hebben gekregen', en daarom pas rapporteren aan de synode van 2023. Men is wel bezig want

'We doen ons werk, maar we hebben een best omvangrijke studieopdracht meegekregen. Daar ben je niet een-twee-drie uit. Ik snap dat mensen erop zitten te wachten, maar we zijn in alle rust bezig.' (ND 08-02-20).

We herinneren ons hoe op GS Meppel prof. De Bruijne in zijn voorstel nog graag iets van 'pastorale warmte' wilde  toevoegen, daarin gesteund door Van Loon die wilde laten merken hoe 'ontzettend bewogen en vol van ontferming' te zijn. Maar het liep op niets uit: deze overwegingen sneuvelden met een krappe meerderheid van 16 tegen 14 stemmen[4].

Het is toch eigenlijk tenenkrommend wat er in dit hele proces is gebeurd? Denk voor een moment een homo of een lesbienne in, die worstelt met zijn of haar identiteit, dagelijks strijdt om te leven naar de geboden van de Heere. Het misschien drie jaar heeft volgehouden met vallen en opstaan, 'snakkend' (term synode Meppel) naar een schriftuurlijk antwoord van de kerken. En dan haast laconiek te horen krijgt, kom over drie jaar maar eens weer.

Terwijl de/hun wereld op dit punt in brand staat!

Dat is niet overdreven. Een voorbeeld.

Een paar weken geleden verscheen het boekje Ik zal altijd van je houden!, geschreven door G. van Reenen, moeder van een homoseksuele zoon. Ze beschrijft wat zij heeft doorgemaakt bij en na zijn coming out. We hopen het boekje te recenseren. Maar nu alleen dit. De vrouw - lid van een 'Protestantse kerk in Barneveld' – heeft heftige kritiek op haar kerk. Ze heeft dat op een rake manier geschilderd:

De linker figuur representeert de kerk, de rechterpersoon is haar zoon die tempo maakt door na zijn coming out en aanvaarding door het gezin, binnen enkele maanden een homoseksuele relatie aan te gaan.

De moeder, in het midden, door links en rechts aangetrokken, voelt zich verscheurd. Ze volgt in alles haar zoon, maar die kerk, die kan haar daarin niet zo (snel) volgen, terwijl die haar toch niet loslaat. Dramatisch! Haar boek is er bladzijden vol van.

Typeert dit plaatje niet de situatie in de vrijgemaakte kerk? Want hoeveel ouders zullen ook niet met smart op een helder antwoord van die studerende deputaten zitten te wachten. Zoals bijvoorbeeld Harmen Grootenhuis die in een ingezonden (ND 13-02-20), na er op gewezen te hebben hoe groot de nood is onder homoseksuelen zoals ook kan blijken uit hoge cijfers rond eenzaamheid en zelfdoding, zijn frustratie als volgt uitte:

'…Terwijl het deputaatschap in alle rust door keuvelt over de aanvaardbaarheid van homoseksuele relaties, blijven vele homo’s lijden aan gevoelens van eenzaamheid en gebrek aan acceptatie. Misschien hadden dominee Van Loon en zijn deputaatschap hun studieopdracht iets serieuzer genomen als zij dit hadden geweten.'  (ND 13-02-20)[5]

Wel een antwoord

Het plaatje hierboven klopt toch niet met de situatie nu in de GKv.

Want met het definitief fuseren met een kerkgemeenschap waarin homoseksuele relaties, misschien dan nog niet officieel, maar in de praktijk wel zijn aanvaard, én bewust verwerpen van het bezwaren daartegen in de revisieverzoeken, heeft de GKv óók een antwoord gegeven op de Quaestio Hardenberg: net als in de NGK aanvaardt nu de GKv relaties van homo's en lesbiennes en laat hen toe aan het Avondmaal.

Waarom? We hebben veel gepiekerd over de vraag waarom een deputaatschap waarin geleerde en bewogen mensen zitten die zich al vele jarenlang met de zaak van homoseksualiteit hebben bezig gehouden[6] niet een 'gewoon gereformeerd' antwoord hebben weten te vinden[7]. Met dezelfde voortvarendheid als met vrouw-in-ambt in Meppel. Misschien is het heel eenvoudig zó.

GS Goes is al zwaar belast met de revisies vrouw-in-ambt. Het zou een te grote belasting zijn om deze synode óók nog een uitspraak te laten doen over homoseksualiteit. Langzaamaan dan breekt het lijntje minder en wordt voorkomen dat deze druppel nog meer emmers zou doen overlopen. En, het 'probleem' lost zich met de eenwording van GKv en NGK min of meer geruisloos op. Door het weg te fuseren.

Alleen

Zullen homoseksuele broeders en zusters die naar de Schrift een celibatair leven willen leiden het niet nog veel moeilijker hebben gekregen door deze ontwikkelingen in de GKv? Zullen jongeren, maar ook ouderen, die wankelen in hun grote levensstrijd zich niet nog meer verlaten voelen? Misschien zelfs in wanhoop hun strijd opgeven?

We lazen het boek: 'Hoopvol leven, Gedachten over christelijke trouw en homoseksualiteit. Het is geschreven door Wesley Hill, zelf homoseksueel.

Zijn boek heeft ons diep geraakt. Zijn boodschap is bestemd voor zowel homo- als heteroseksuele mensen. We hopen het binnen niet te lange tijd te recenseren.

We zeggen nu alvast: broeders en zusters die worstelen met hun geaardheid vinden hier wél principiële antwoorden en fundamentele hulp!