Verzoening door voldoening onder vuur!
R. Sollie-Sleijster
07-02-15
Zoals we inmiddels weten ligt Verzoening door voldoening onder vuur. Dr. Hans Burger, onze nieuwbenoemde dogmaticus, heeft daar het zijne over bekend gemaakt. Zo'n wrede God hebben we toch niet, die zijn eigen Zoon offert. In het boekje Cruciaal heeft hij dit uitgewerkt en zo afscheid genomen van wat wij als het hart van het evangelie beschouwen. Het hangt kennelijk in de lucht, want ook vanuit Amerika bereiken ons deze onthutsende geluiden.
Maar Dr. D.A. Carson gaat in de tegenaanval en neemt het op voor de Bijbelse rijkdom die wij kennen en van waaruit we mogen leven en sterven: we zijn het eigendom van die Heiland die zijn leven aflegde om ons het leven te geven. Aan Gods gerechtigheid werd voldaan, Hij droeg de straf die wij moesten krijgen.
Hier volgt een samenvatting van Carsons actuele artikel. De originele Engelse versie kan worden gevonden door hier te clicken.
Waarom ligt de 'verzoening door voldoening' weer onder vuur?
Samenvatting
Dr. D.A. Carson
28-06-07
Carson schetst een vijftal ontwikkelingen dat aan de aanval op verzoening door voldoening ten grondslag ligt.
1. Reductie
In de eerste plaats is het populair geworden om de Bijbelse boodschap sterk te reduceren. God wil zoveel mogelijk de effecten van de zonde wegnemen. Hij schept een nieuw volk, de Israeliëten, om zijn genade door te geven aan anderen. De beloofde koning uit Davids huis zal zonde en dood wegnemen en dat is wat Jezus doet: als overwinnaar van de dood doet hij het Koninkrijk van gerechtigheid ontstaan en nu moeten zijn volgelingen hem in een leven in gerechtigheid navolgen.
Wat we hier missen, constateert Carson, is het besef dat zonde overtreding tegen God is en dat daarom Gods oordeel, de doodstraf, volgt. De mens is beelddrager van God, de Gever van leven. Wanneer die mens zich tegen God keert, snijdt hij zichzelf af van deze Gever van leven en houdt slechts de dood over. Als Rechter zal Hij oordelen. Ook in het nieuwe testament lezen we dat Jezus net als Johannes de Doper roept: 'Bekeer u, want het Koninkrijk der hemelen is nabij' (Matt.4:17 en Marcus 1:14). Berouw en bekering zijn nodig, want het komende Koninkrijk belooft zowel oordeel als zegen.
Carson geeft voor dit laatste een overvloed aan bewijzen uit de Schrift.
Jezus in de Bergrede: Volg niet de brede weg die naar verwoesting leidt. Zie ook het slot, waarin Hij het eindoordeel aankondigt met de woorden: 'Ik heb u nooit gekend; gaat weg van Mij, gij werkers der wetteloosheid' (Matt.7:23).
De gelijkenissen geven eveneens tal van waarschuwingen voor het laatste oordeel en de essentie van de scheiding die plaats zal vinden in dat komende Koninkrijk. Beelden van de hel: buitenste duisternis, oven van vuur, geween en tandengeknars, een worm die niet sterft, eeuwig vuur, te vreselijk om lang over na te denken, zo zegt Carson.
Na Jezus' opstanding horen we in de pinksterpreek van Petrus hoe hij zijn hoorders tot bekering en geloof oproept. Hij wijst ook Cornelius en de zijnen op het nieuwe: dat Jezus als rechter van levenden en doden, dus niet alleen van de Joden, zal oordelen en dat zij die in Hem geloven door Zijn naam vergeving van zonden zullen ontvangen. Alleen zo zullen zij aan het oordeel ontkomen.
Ook Paulus wijst de Atheense heidense intellectuelen op de dag die de enige God gesteld heeft om de wereld in gerechtigheid te oordelen. Dit oordeel wordt in handen gegeven van Jezus die door zijn opstanding uit de doden alle macht is gegeven in hemel en op aarde (Hand.24).
Paulus benadrukt in zijn brief aan de Romeinen dat het oordeel zal plaatsvinden op de dag dat God zal oordelen door Jezus Christus (Rom.2:16).
En aan de Thessalonicenzen schrijft hij dat deze Jezus ons van de komende toorn verlost (1 Thess.1:10).
De openbaring van de Here Jezus zal komen met de engelen zijner kracht, in vlammend vuur, als Hij straf oefent over hen, die God niet kennen en het evangelie niet gehoorzamen' (2 Thess. 1).
Carson verwijst nog naar Phil. 3:19,20, Efeze 2:3, 2:8-10, Hand.10:36 en Ef.2, Rom.1:18 en 3:25 en 5:1-2, om nog maar te zwijgen over de brief aan de Hebreeën en de Openbaring van Johannes, de Apocalyps, waarin we lezen hoe vreselijk het is te vallen in de handen van de levende God. En hoe het Lam als geslacht als offer ons wordt voorgesteld, terwijl we tegelijk worden gewaarschuwd voor het gevaar te vallen onder de wraak van het Lam.
Verwezen wordt verder nog naar 1 Cor. 15:3, Rom.4:25, 5:6, Gal.1:4, 1 Pet. 3:18.
Samengevat vinden we dit in 1 Cor. 15:2: 'Door dit evangelie wordt u behouden'. Dit moeten we zien: wat het kruis verder ook doet, het stelt Gods oordeel en wraak terzijde. Dat is de hoofdzaak. Als het dat niet doet dan is het kruis zinloos geweest.
2. De drie-enige God
Het tweede waar Carson aandacht op vestigt, zijn populaire slogans die de leer van de plaatsvervangende voldoening door Christus versmallen. Ze verraden een pijnlijke misvatting van wat de Bijbel zegt over de Drie-enige God. Het zou een soort kindermishandeling zijn, waarbij een wraakgierig God zijn woede koelt op zijn eigen Zoon, die zelf geen inspraak had. Pijnlijk inderdaad de karikatuur die hier van God wordt gemaakt. Het plaatje laat ons impliciet geloven dat er twee aparte Goden bestaan, de Vader én de Zoon. Carson zegt dat hem geen orthodoxe gelovigen bekend zijn die niet zorgvuldig deze leer van verzoening door voldoening bewaken en tegelijk deze valkuil vermijden.
Verwezen wordt naar Rom. 5:8 'God bewijst zijn liefde jegens ons, doordat Christus, toen wij nog zondaren waren, voor ons gestorven is'. De Vader had ons zo lief dat Hij zijn Zoon, zelf God, zond om ons te redden. Bovendien lezen we in Joh. 5:16-30 over deze binnen-trinitarische verhouding: 'opdat allen de Zoon zouden eren gelijk zij de Vader eren'.
3. Voorkeursmodellen
De laatste jaren komen we 'modellen' tegen die de Bijbelse boodschap kernachtig zouden weergeven. Bijvoorbeeld het model van de strafvervanging ('verzoening door voldoening'), het model van Christus-overwinnaar, het Christus-voorbeeld-model, enzovoort. We zouden dan kunnen kiezen welk model ons het beste lijkt.
Hier keert Carson zich fel tegen. We kunnen niet een deel kiezen. Daarmee zijn we ontrouw aan de Schrift, het is te beperkt. Het staat Christenen niet vrij om te selecteren welk deel van de Bijbelse leer ons wel of niet aanstaat en welk deel door ons het meest wordt gewaardeerd.
4. Samenhang
Hoe hangen deze 'modellen' samen? Is er in het licht van de Schrift één model dat er uitspringt of zijn ze gelijkwaardig?
Eén model, dat van Christus-Overwinnaar, stelt dat het voorrang heeft. Er zijn, zo wordt beweerd, dan wel een paar teksten die over verzoening handelen, bijvoorbeeld Romeinen 8:3, maar hier spreekt dit model denigrerend over. 'Verzoening door voldoening' wordt een 'ministem' en het voorkeursmodel Christus-Overwinnaar wordt opgeblazen. Er wordt geen poging tot integratie gedaan.
Carson is ervan overtuigd dat als er één centraal uitgangspunt is dat voorrang zou moeten krijgen dit verzoening door voldoening is. Het vindt zijn grond in een diep verstaan van hoe zonde overtreding tegen God is. Al de andere modellen zijn daarmee verbonden. De manier waarop Christus over zonde en dood triomfeert is door voor ons een vloek te worden en daardoor aan de rechtvaardige eisen van zijn Vader te voldoen en vervolgens op te staan in heerlijkheid. Zo is de zonde verslagen door Hem die de straf heeft gedragen. Uit die onmetelijke liefde vloeit onvermijdelijk de morele toewijding voort waarnaar de gelovigen willen streven.
Deze route is vanzelfsprekend terwijl het bij andere uitgangspunten of modellen heel moeilijk is om tot een samenhangend geheel te komen.
5. Schadelijke onwetendheid
Tenminste een deel van wat heden ten dage gepubliceerd wordt over 'verzoening door voldoening' en deze leer zo ernstig beschadigt, laat een ontmoedigende onwetendheid zien van wat eerder op dit gebied gepubliceerd is. Weinigen confronteren zich met standaardwerken hierover, laat staan met klassieke werken van eerdere generaties.
Carson sluit af met het van harte aanbevelen van een onlangs verschenen boek van Steve Jeffery, Mike Ovey en Andrew Sach: Pierced for Our Transgressions: Rediscovering the Glory of Penal Substitution (Doorboord om onze overtredingen: Het herontdekken van de heerlijkheid van 'verzoening door voldoening').