Vraag 6 - Kerk in Duitsland en het ND
N. van Dijk
21-05-11
In het Reformatorisch Dagblad van vrijdag 6 mei lazen we in de rubriek "Kerkbreed" een vraaggesprek met dr. J.B. Klautke, docent aan de Akademie für Reformatorische Theologie (ART) in Hannover, ontstaan in 2000 (http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieuws/dr_j_b_klautke_theologische_opleiding_art_gaat_door_moeilijke_tijden_1_558286).
De ART zit in financiële nood. Deze nood is niet los te zien van de geestelijke nood die leidde tot de geboorte van enkele gemeenten, verenigd in de Rat Bekennender Evangelischer Gemeinden in Duitsland. Deze gemeenten zijn ontstaan (midden jaren '90) als reactie op o.a. de liberale visie van de Evangelische Kerk in Duitsland op homosexualiteit, en uit onvrede over de Amerikaanse wijze van gemeenteopbouw.
De ART maakt moeilijke tijden door. Toch overheerst de dankbaarheid bij dr. Klautke, die voor zijn terugkomst in Duitsland promoveerde bij dr. J. Douma aan de vrijgemaakte Theologische Universiteit in Kampen. Behalve geld zijn er ook bijbelgetrouwe, duitssprekende docenten nodig. Er is behoefte aan broeders die hier een gemeente willen beginnen.
Nederlanders denken, volgens dr. Klautke, dat Duitsland erger geseculariseerd is dan Nederland. In Nederland zijn volgens de predikant nog altijd plaatsen waar mensen naar de kerk kunnen gaan. In Duitsland is dit niet zo, er is zelfs geen krant te vinden die een interview met hem wil houden. Dr. Klautke hoopt dat de verschillende gestichte gemeenten tot de vorming van een kerkverband kunnen overgaan, maar dit is niet eenvoudig. Dr. Klautke is predikant in Giessen, maar staat alleen, en zonder de steun uit Nederland zou de gemeentestichting niet mogelijk zijn geweest.
In het Nederlands Dagblad van de volgende dag, zaterdag 7 mei lazen we een artikel van Uwe Arnhold, Luthers oud-predikant, met als titel: "Waarom ik als Duitser moeite heb hier een geestelijk thuis te vinden". (http://www.nd.nl/artikelen/2011/mei/07/waarom-ik-als-duitser-moeite-heb-hier-een-geesteli).
Als Duits christen vindt hij in de Nederlandse kerken niet gauw een geestelijk thuis. Wat in Nederland als kerk geldt, zou door de gemiddelde christen uit Duitsland als sekte bestempeld worden, waar hij of zij geen deel van wil uit maken. De oud-predikant noemt als voorbeeld het boek van Jan Siebelink "knielen op een bed violen", dat volgens hem voor veel Nederlanders een verhaal zou zijn dat uit het leven gegrepen is. In de ogen van de protestantse christen uit Duitsland is dit een afgrijselijk verhaal. In Duitsland zijn God en zijn zoon Jezus Christus geen vreemden, ze zijn je vrienden en zullen het je ook niet kwalijk nemen als je eens een keertje vloekt, of als je eens op zondagmiddag bij een vriend gaat klussen. Duitse kerken doen niet aan "religieuze fratsen", er zijn geen ambtsdragers, een verschil tussen doop-en belijdend lid is er niet. Met creationisme moet je niet aankomen. Nederlanders zijn bezig met kerkscheuringen en dogmatische ruzies omdat voor Nederlanders 'Gods woord waar is omdat het Gods woord is'. Voor Duitsers moet iets als 'waar' stand kunnen houden om als Gods woord aangemerkt te kunnen worden. Vandaag kun je bv. het zwijgen van de vrouw niet meer Gods woord noemen. Duitse protestanten kenmerken zich door een openheid naar de samenleving toe, die leidt tot een permanente dialoog tussen kerk en samenleving. In Nederland mist de oud-predikant deze dialoog, en dit uit zich in afgeslotenheid. En dat noemt hij een sektarisch dogmatisme.
Onze indruk is dat ds. Uwe Arnhold best een plekje zou kunnen vinden in de grote plurale PKN, waar de vensters toch al zo lang openstaan, en de gerichtheid op de samenleving op veel plaatsen de schriftuurlijke Woordverkondiging heeft verdrongen.
Onze vragen aan de redactie van het ND:
Spreekt de opinie van ds. Uwe Armhold u zo aan dat u het waard vindt om het zonder commentaar op uw opiniepagina te publiceren?
Is dit wat u uw lezerspubliek, dat voor een groot deel toch nog in de GKv te vinden is, als perspectief voor de toekomst zou willen bieden?
Wordt niet de indruk gewekt dat alle Duitse christenen zijn zoals ds. Uwe Arnhold? Er zijn toch ook (weliswaar kleine) bijbelgetrouwe christelijke gemeenten zoals in het interview met dr. Klautke te lezen was?