Synodeverslag week 1222 – TUK Bespreking 1
D.J. Bolt
16-06-12
Synodevergadering vrijdag 1 juni 2012.
Op vrijdag en zaterdag 1 en 2 juni staat de bespreking gepland van allerlei zaken rondom de theologische universiteit in Kampen. Als input dient een hoge stapel documenten van ongeveer 140 pagina's.
De bespreking kwam niet klaar. Daarom werd vrijdag 8 juni verder vergaderd. Op deze dag werden ook de resterende besluiten genomen en kon deze zaak worden afgerond.
De genoemde documenten zijn samengevoegd en te vinden in de rubriek Synodeverslagen onder de titel Synodeverslag week 1222-23 – TUK Voorstellen en Besluiten.
De synode
Vervolgrapportage Theologische Universiteit Kampen
Preses
We gedenken in dankbaarheid de hoogleraren J. Kamphuis en C. Trimp.
Zij hebben ieder op eigen wijze met de gaven die ze van de Here kregen en in hun beperking als mens gewerkt in de kerken, ook in een moeilijke tijd. We zijn dankbaar voor de rustige periode die we als kerken daarna mochten ontvangen. We zijn dankbaar voor hun inzet en bijdragen voor het kerkelijke leven en danken de Here daarvoor.
Ds. Niemeijer draagt de leiding over aan de assessor ds. H.J.J. Feenstra wegens zijn vroegere betrokkenheid bij de TUK.
Preses ds. Feenstra
Een hartelijk welkom voor (de) leden van de Raad van Bestuur, Raad van Toezicht van de TUK, en deputaten Financiën & Beheer (F&B).
De commissie Groningen behandelde deze zaak. Maar deze commissie functioneert niet meer. Ds. Gunnink is vervangen, ds. Bruijn is als curator bij de TUK betrokken. In de commissie zat ook br. Mollema namens het moderamen. Alleen br. Wezeman is nog overgebleven. De brs. nemen nu als afgevaardigden en niet meer als commissieleden aan de besprekingen deel.
Raad van Toezicht (RvT) – Ds. J. Ophoff
De synode gaf opdrachten aan de RvT om mogelijkheden te onderzoeken tot versterking van de TUK. Als speerpunten werden gezien internationale samenwerking en de oprichting van een Praktijk Centrum voor kennisuitwisseling (PC).
We zijn dankbaar voor deze opdrachten. Ze betekenen een geweldige stimulans. De vruchten daarvan worden al zichtbaar.
De synode van A'foort-Centrum 2005 besloot een aanvraag aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen te doen voor bekostiging van de TUK. Het duurde nog jaren voordat die verkregen werd. Niemand heeft toen stil gestaan bij de gevolgen die het had voor relatie van de TUK met de kerken. Maar het schept ook nieuwe mogelijkheden. Dat wordt nog geaccentueerd door de financiële crisis.
Er zijn ook andere effecten. De administratie van de studenten moet betrouwbare cijfers kunnen leveren. De omvang van de rijksbijdrage is afhankelijk van het aantal studenten en dissertaties. Prestatieafspraken moeten worden gemaakt. Profilering, dienstverlening, kennisonderzoek, alles heeft zijn gevolgen voor de cultuur in Kampen.
We moeten meer naar buiten kijken. Ons bewust worden dat de middelen maar een keer kunnen worden besteed en moeten leiden tot concrete opbrengsten. Dit alles heeft een positief effect op de verantwoordelijkheid.
Er dreigde een conflict met F&B. Het is zaak om goede werkafspraken te maken nu de situatie is veranderd. Dat moet nog verder door het CvB en de RvT worden uitgewerkt.
Er ligt nu een herzien statuut ter tafel. De kerken hebben een groot belang bij een vitale universiteit. CvB en RvT willen de kwaliteit op elk niveau verbeteren. Zo kan een bijdrage worden geleverd aan een goede opleiding tot dienst des Woord.
Moderamen - Br. Mollema
De deelname van het moderamen aan de besprekingen tussen TUK en F&B is niet meer nodig. De verhouding tussen de partijen is nu goed. Het voorliggende amendement van F&B m.b.t. dit punt wordt ingetrokken onder de toezegging dat de TUK en F&B er verder uit komen. Voor de september-sessie zijn er goede werkafspraken gemaakt.
F&B - Br. Post
Het gaat nu over de samenwerking met de RvT. Daarbij gaat het niet om F&B maar om de positie van de kerken in de aansturing van de TUK. Het is daarbij niet belangrijk dat er enige overlap van activiteiten is.
De situatie is lange tijd onhelder geweest. De TUK legt nadruk op financiële zelfstandigheid.
Er is verschil van inzicht in de betekenis van art. 1.8 WHW voor een levensbeschouwelijke universiteit. En zelfstandigheid naar art. 66.7 Harderwijk klopt ook niet. Wel kan de ruimte in art. 2.2 BW optimaal worden gebruikt.
In het overleg met RvT en CvB zijn we dichter bij elkaar gekomen. Maar F&B handhaaft wel zijn voorstellen t.a.v. het statuut. Waarom wordt er toch zoveel nadruk gelegd op de zelfstandigheid van de TUK in financiële sturing? Dat is geen goede zaak. Daarom hebben we onze voorstellen gedaan.
Ook de vrijheid m.b.t. het reservebeleid is niet volgens de instructies. Ook daar mist beheersing. Daarom houden we nog steeds moeite met het voorgestelde statuut.
De RvT en het CvB willen de relatie met de kerken niet verzwakken. Maar de stukken die op de tafel liggen kloppen daar niet mee. We adviseren de verhouding met F&B in de statuten vast te leggen. Daarvoor is die aanvulling art. 48.1. Dat blijft ons voorstel.
Wordt het tweede voorstel aangenomen dan vormt dat de basis onder werkafspraken.
Indien de TUK geheel zelfstandig wordt, vraagt F&B zich af of hij zijn verantwoordelijkheid nog wel waar kan maken. Als ook nog het Praktijk Centrum (PC) via de TUK wordt gefinancierd is het probleem nóg weer groter.
Daarom doen we de oproep minstens het amendement op art. 48.1 aan te nemen om helderheid te verkrijgen. Dat heeft ook betrekking op de studiefinanciering.
We hebben de positieve intentie om samen te werken. Maar als het amendement niet wordt aangenomen dan vallen we terug op het moderamen.
RvT - Ds. Ophoff
Ik wil mijn woorden voorzichtig kiezen. Een week geleden was er een behoorlijke mate van overeenstemming over een goede beheersing van het quotum voor de TU. De discussie over
art 48.1 komt niet voort uit de benadering vanuit de financiële kant maar heeft een andere invalshoek. De TUK wil in goede en slechte tijden zelf verantwoordelijkheid dragen voor de financiën. De herziening van de statuten staat daar los van.
Rvt en CvB willen niet méér afstand van de kerken. Volgens werkafspraken willen we regelmatig overleg en ontvangen graag schriftelijke adviezen van F&B.
Daarop zal de RvT ook schriftelijk reageren. Zo is toetsing mogelijk. We zien F&B als een volledige partner.
Laat daarom opmerkingen van Post over het statuut even terzijde. Ook het herziene statuut staat voor een goede communicatie met kerken, ook over de financiën.
Moderamen – Br. Mollema
We hebben veel tijd besteed aan deze problematiek. De amendering op de voorstellen voor het statuut is geen goede zaak. F&B heeft als controller reeds meer bevoegdheden gekregen. Het is mogelijk dat er een discrepantie is tussen het statuut en de bevoegdheid van F&B. Wellicht kan dat nu niet worden beslecht. Daarom moeten we proberen goede werkafspraken te maken. Vervolgens kunnen die dan op een volgende synode gemakkelijk worden aangepast. F&B's voorstel doorkruist dit.
We moeten nu het TUK-statuut aannemen en het voorstel F&B parkeren, waarbij we enige eventuele discrepantie tot 2014 accepteren. We zouden dus graag zien dat F&B zijn amendement terugneemt.
Preses
Is het mogelijk dat betrokkenen hier verder mee aan het werk gaan? En er samen uitkomen? Dat zou ons een plezier doen.
RvT - Ds. Ophoff
Ja, het gesprek gaan we open in. Eventueel willen we br. Mollema daarbij inschakelen. Inzet van Rvt is F&B een volwaardig positie te geven.
Preses
We hoorden van F&B dat er goede voortgang is om tot overeenstemming te komen. Wat is nu het antwoord van F&B?
F&B- Br. Post
Er is inderdaad voortgang geboekt. Het huidige standpunt van F&B wordt niet veroorzaakt door een gebrek aan vertrouwen in het CvB. Onze moeite is dat de toelichtingen een andere taal spreken. Volgende synoden zullen zich weer baseren op deze, dan vroegere, stukken. Daarom willen we ook ons standpunt schriftelijk vastleggen. De uitbreiding op art. 46-48 nemen we van tafel, maar 48.1 handhaven we.
Waarom is er bezwaar tegen? Het kan toch voor iedereen duidelijkheid verschaffen? Daarom handhaven we ons advies en willen dat vorm geven in verdere werkafspraken.
Preses
Dank u voor het vertrouwen. Het punt zal bij de behandeling van het statuut zelf wel aan de orde komen.
Moderamen - Br. Mollema
Waarom wilt u toch 48.1 handhaven? U krijgt voldoende ruimte als we straks om tafel zitten. U toont angst voor de volgende synode. Maar dan zit u ook weer aan tafel. We willen uw amendement ernstig ontraden. Laten we vertrouwen hebben in elkaar en de Here.
RvT - Ds. Ophoff
Het is met grote aarzeling dat ik het woord voer. Een ding moet duidelijk zijn, we gaan de werkafspraken tussen RvT en F&B niet op de synode vaststellen. Dat gaan we niet doen.
Financiële commissie - Br. Mars
Sinds september vorig jaar hebben we intensief contact gehad over deze zaak. De
financiële zelfstandigheid van TUK kan niet anders. We hebben daar over geschreven. Maar er blijft verschil van inzicht.
In Leusden was er een totaal andere situatie. Er is vervolgens een hele ontwikkeling geweest. Ook nu is er een goede rol weggelegd voor F&B. Maar met het amendement zijn we weer terug bij af. Ik snap het niet. De financiële commissie heeft 6 keer vergaderd en staat achter de TU.
F&B - Br. Post
Ik ben een stap in uw richting gegaan. We zijn in F&B eenstemmig hierover.
Verder, de F&B kan slechts adviseren. Wil het een voorstel worden dan moet iemand het advies dus overnemen.
Preses
Laten we de pauze gebruiken voor overleg en nu verder gaan met de behandeling van het statuut.
Br. Mollema
We moeten eerst nog wat wijzigingen doornemen. T.a.v. de financiering is wat verwarring gesticht doordat de TUK verschillende tabellen met cijfers heeft aangeleverd.
[neemt vervolgens in hoog tempo verschillende wijzigingen door. Niet te volgen voor niet ingewijden. Overigens betreft het tekstwijzigingen die door de deputaten zijn overgenomen. In de bijlage Synodeverslag week 1222-23 – TUK Voorstellen en Besluiten (rubriek Synodeverslagen) zijn ze verwerkt, djb]
Statuut Theologische Universiteit
BESPREKING RONDE 1
Br. Judels
Ik zit in een dilemma. Ik heb lang geluisterd naar F&B en RvT. Het voorstel van het moderamen in besluit 12 oogt sympathiek. Maar van de andere kant, als er nu niets in het statuut wordt gezet over de betrokkenheid van F&B is daar straks geen gelegenheid meer voor. Mogelijk kom ik daar, afhankelijk van de discussie, straks op terug.
Art. 12s en art. 47 spreken verschillend over accounts. Dat behoeft harmonisering.
Art. 16.3 geeft een beperking voor onbepaalde tijd. Wat is het doel en de noodzaak van die beperking?
F&B - Br. Post
We hebben opnieuw overlegd. F&B handhaaft 48.1, ook om reden van consistentie.
Wel zullen we, ook als ons voorstel niet wordt overgenomen, meewerken aan de werkafspraken. Eventueel kunnen later de werkafspraken nog weer worden aangepast.
Br. Judels
Wat is nou eigenlijk de koudwatervrees voor het amendementvoorstel op art. 48.1?
Br. Knepper
Geldt het goede getuigenis in art. 35.2 alleen voor predikant-masters?
Br. Wezeman
Ik heb waardering voor het nieuwe statuut. Het is een enorm karwei.
Er is een inconsistentie tussen benoeming en ontslag. Benoemingen aan de TUK worden door de synode gedaan. Maar hoe zit het met ontslag? Wordt dat alleen gebaseerd op het oordeel van het CvB? Wat gebeurt er als het CvB geen oordeel uitspreekt?
Blad 15 van de vervolgrapportage moet later nog behandeld worden: hoe wordt omgegaan met bezwaren vanuit de kerken. Ik kom daar t.z.t. op terug.
Ds. Ten Brinke
Art 4: "… als zelfstandig onderdeel …" aan te wijzen. Vraag: is niet voldoende gezegd met de rechtspersoon van art. 1.8 WHW? Geldt dat niet als kerken rechtspersoon zijn?
Kennisuitwisseling, is het niet beter van kerkelijke dienstverlening te spreken?
Br. Mollema
In het stuk van Wezeman en mij wordt nadruk gelegd op de functie van controller. We zijn oprecht bezorgd op dit punt. Het is niet voldoende verwoord in het statuut.
De RvT verwijst soms wel en soms niet naar code voor goed bestuur.
Een audit-commissie is nodig voor inzicht in de financiën en voor beheersing van uitgaven zodat die binnen de perken blijven. Een ook dat gelden niet in verkeerde handen komen.
De RvT bestaat uit een slechts beperkt aantal mensen. Daar kan moeilijk een subcommissie uit worden samengesteld. We vragen daarom er ook een externe deskundige partij bij in te schakelen. Dat is normaal in audit-commissies. We vinden dat belangrijk en zijn teleurgesteld dat dit niet is overgenomen.
Ook het treasury-plan is heel belangrijk. Het geeft aan hoe er met geld wordt omgegaan en hoe de geldstromen lopen. Daar moet expliciet over worden nagedacht
Br. Van Dixhoorn
Het art. 48.1 amendement wil ik wel overnemen want ik ben ook bezorgd over de financiële betrokkenheid van de kerken. Wat gebeurt er als ook de kerken moeten bezuinigen? Het vraagt meer aandacht van de RvT.
RvT - Br. G.J. Schutte
Hartelijk dank voor de waardering voor ons werk.
We zijn veel zaken in het oude statuut tegengekomen die moesten worden veranderd. Vandaar deze nieuwe versie. Daar was op de vorige synode al op gepreludeerd.
Dat betekent overigens niet dat elk artikel geheel nieuw is.
Art. 12s en 27.2: Wij werken met een registeraccount. De wet zegt dat door de RvT een accountant volgens het BW moet worden aangewezen.
Art. 16.3: Het curatorium adviseert bij aanstellingen voor onbepaalde tijd en aanstellingen voor 0,6 fte of meer. Die formulering komt uit het bestaande statuut. Het is dus een oude grens.
Het F&B amendement op art. 48.1 geeft blijk van koudwatervrees. Het statuut is van de universiteit, het geldt daarbinnen. Voor de relaties die de RvT met F&B heeft moet niet het statuut worden gebruikt. Daarvoor moeten werkafspraken met F&B worden gemaakt.
Art. 13.1 tekst is niet gewijzigd. De profielschets geeft wel aan dat een theoloog midden in het veld moet staan, mensen die het ambtelijk werk in de gemeente kennen. De profielschets is dus een concretisering.
Art. 35.2: Een verklaring van goed gedrag van alle studenten is vereist.
Kan de GS wel benoemen, maar niet ontslaan? Ontslag gebeurt door de synode op voorstel van de RvT. Als zich de situatie voordoet dat er geen voorstel van RvT komt, is het aan de GS met wijsheid en zorgvuldigheid te handelen. Maar de RvT en het CvB zijn er toch bij betrokken. Dit is teveel detail om het allemaal te regelen in het statuut.
Over rechtspersoonlijkheid. Er zijn twee invalshoeken. WHW art 8.1 geldt ook voor instellingen als de TUK die in haar bijlage wordt genoemd. De universiteit is als rechtspersoon een zelfstandig onderdeel van de kerken. De synode is geen rechtspersoon. RvT is een deputaatschap van de synode. Het CvB is geen deputaatschap. De TUA heeft dit ook zo geregeld. De TUK kan zo veel ruimte krijgen.
De GS moet dus uitspreken dat de TUK een zelfstandig onderdeel van de kerken is.
'Kennisuitwisseling' is veel breder begrip dan 'dienstverlening'. Want kennisuitwisseling is wederkerig. Kennisuitwisseling is ook voor een universiteit een meer bekend begrip geworden.
We komen heel ver met het tweetal amendementen van br. Mollema.
Er is wat selectief met de code voor goed bestuur omgegaan. De RvT heeft gekozen voor een reglement. Dat is een cruciaal instrument voor CvB en RvT. Daarin kan ook gerefereerd worden aan de code voor goed bestuur. Dan moeten wel weer de nodige verwijzigingen, o.a. in art. 8.6 worden opgenomen. Maak goede afspraken over de precieze verwoording.
Wat betreft de audit-commissie, die komt in het bedrijfsleven misschien zo wel veel voor maar niet op die wijze in de semipublieke sector als bijvoorbeeld de zorgsector. Uit een recent rapport blijkt dat alleen RvT-leden zitting hebben in de audit-commissie. Het is ook hun taak. Alleen bij grote concerns gelden uitzonderingen maar bij universiteiten niet. Wel moet de nodig deskundigheid in de RvT aanwezig zijn, overigens niet bij elk lid persoonlijk. In de profielschets moet dan ook financiële expertise worden vereist. Eventueel kan ondersteuning van buiten worden betrokken, zonder dat er sprake is lidmaaatschap van de RvT. Die externe deskundige moet wel onafhankelijk zijn. Het zou een F&B lid kunnen zijn. Daarmee wordt dan nog een extra waarborg voor de kerken gegeven.
Maar het amendement op art. 48.1 is overbodig.
F&B - Br. Post
Door de beantwoording van br. Schutte, of beter door wat hij niet heeft gezegd, trekken we onze aanvulling op art. 48.1 in. We hebben nu voor het eerst kennisgenomen van art. 7.3. Dat artikel dekt voldoende onze insteek.
Ook kan F&B zich vinden in hetgeen br. Schutte heeft toegelicht m.b.t. de audit-commissie.
BESPREKING RONDE 2
Ds. Ten Brinke
Kan art 3.1 naast 'kennisuitwisseling' ook niet 'dienstverlening' worden genoemd?
Br. Mollema
Over de verwijzingen hoeven we ons niet druk te maken. Dat kan na de vergadering door br. Jonkman.
Na de reactie van br. Post: besluit 12 kan dus nu vervallen.
RvT - Br. Schutte
Het punt van risicobeheersing kan worden overgenomen.
Fijn dat over de audit-commissie zo'n grote mate van overeenstemming is.
CvB - Prof. Te Velde
Kennisuitwisseling en dienstverlening? De WHW heeft kennisuitwisseling verwoord. Bij een kennisinstelling gaat het naast boeken als kennisbronnen ook om hetgeen je in de praktijk tegenkomt. Maar je moet verworven kennis ook weer teruggeven aan de samenleving. Dus bij ons aan de kerken. Een voorbeeld van kennisuitwisseling: prof. De Bruijne heeft een cursus voor de ChristenUnie gegeven.
Vroeger spraken we van 'dienstverlening'. Maar dienstverlening heeft de laatste jaren de kleur gekregen van zaken die je kunt bestellen aan een loket.
Daarom ontraden we deze wijziging.
Ds. Ten Brinke
Ik trekt mijn amendement in.
BESLUITEN
Besluit 11: met algemene stemmen (36) aangenomen.
Besluit 12: was al ingetrokken.